ไทยโพสต์ ฉบับวันที่ 16 มีนาคม พ.ศ. 2562
2 สสส.จับมือภาคีเครือข่ายคลายปมวัยรุ่นท้องไม่พร้อม ตั้งเป้าลดจำนวนการคลอดลูกของวัยรุ่นที่มีอายุต่ำกว่า 20 ปี 39.6:1000 คน ขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปีสู่แนวปฏิบัติในจังหวัด นพ.วิวัฒน์ โรจนพิทยากร อดีตหัวหน้าทีม Aids Asia Pacific สหประชาชาติ ผอ.ศูนย์ป้องกันโรคเอดส์คนแรกของเมืองไทย, ดร.สุปรีดา อดุลยานนท์ ผจก.สสส., นพ.วีระพันธ์ สุพรรณไชยมาตย์ รองประธาน สสส. คนไทยตัวอย่างปี 2535 เปิดงานประชุมระดับชาติครั้งที่ 3 รร.เซ็นทรา บาย เซ็นทารา ศูนย์ราชการฯ ใช้ Jigsaw ต่อเป็นรูปหัวใจสีชมพูแทนสัญลักษณ์ของการร่วมใจเรียนรู้แบ่งปันสร้างสรรค์ เปิดยุทธศาสตร์ความยั่งยืนท่ามกลางสักขีพยานเด็กๆ Listen to Youth Voice Respect Youth ผจก.สสส. นพ.วิวัฒน์แจงตัวเลข รู้หรือไม่? นักเรียน ม.5 ใช้ถุงยางครั้งแรก 62-75% ตั้งครรภ์ในวัยรุ่นลดลง แต่ยังสูงถึงวันละ 225 ราย ปี 2560 วัยรุ่นหญิง 15-19 ปีคลอดซ้ำ 9,091 คน คิดเป็น 11.1% แม่วัยรุ่นท้องก่อนวัย เสี่ยงตายถึง 3 เท่าของแม่วัย 20 ปีขึ้นไป
รู้หรือไม่? การที่วัยรุ่นท้องไม่พร้อมส่งผลถึงอัตราการตายของแม่วัย 15-19 ปี สูงกว่ามารดาอายุ 20-24 ปีถึง 3 เท่า เสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนจากการตั้งครรภ์สูงกว่าผู้ที่มีอายุกว่า 20 ปี โอกาสเป็นโรคโลหิตจาง ความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์ เจ็บครรภ์กว่าจะคลอดใช้เวลานาน ภาวะคลอดก่อนกำหนด ทั้งยังมีปัญหาทางด้านสุขภาพจิต วุฒิภาวะทางอารมณ์ ไม่ได้รับการยอมรับจากพ่อแม่ ผู้ปกครองทั้งสองฝ่าย ต้องปกปิดสังคม โอกาสคิดฆ่าตัวตายสูงระหว่างการตั้งครรภ์และหลังคลอด รวมถึงภาวะแทรกซ้อนจากการทำแท้ง บางครั้งเมื่อคลอดแล้วทารกน้ำหนักน้อย คลอดก่อนกำหนด ไม่แข็งแรง เสียชีวิตง่ายภายใน 1 เดือน โดยเฉพาะแม่เริ่มมีระดูแรกไม่ถึง 2 ปี มีภาวะแทรกซ้อนของทารก
กรอบการพัฒนาชาติระยะ 20 ปี (พ.ศ.2560-2579) มุ่งสู่การเป็นประเทศที่มีความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน เป็นประเทศพัฒนาแล้ว ด้วยการพัฒนาตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง หนึ่งในยุทธศาสตร์หลักคือการเสริมสร้างและพัฒนาศักยภาพทุนมนุษย์ที่มีเป้าหมายสำคัญ การลดอัตราการคลอดในวัยรุ่นอายุ 15-19 ปี อันเป็นผลสืบเนื่องมาจากการดำเนินงานด้านอนามัยการเจริญพันธุ์ที่มีประสิทธิภาพ เพื่อให้บรรลุเป้าหมายนี้ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ได้ขับเคลื่อนผ่านยุทธศาสตร์ชาติที่สำคัญ ยุทธศาสตร์การป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น และยุทธศาสตร์การพัฒนาอนามัยการเจริญพันธุ์แห่งชาติฉบับที่ 2 ว่าด้วยการส่งเสริมการเกิดและเติบโตอย่างมีคุณภาพ จำเป็นต้องทำงานร่วมกับภาคีเครือข่ายอย่างต่อเนื่องจริงจัง
การประชุมระดับชาติเรื่องสุขภาวะทางเพศเป็นงานของภาคีเครือข่ายต่างๆ ในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น การนำเอาผู้กำหนดนโยบาย นักวิชาการ ผู้ที่เกี่ยวข้องจากภาคส่วนต่างๆ มาประชุมเพื่อรับทราบปัญหา แลกเปลี่ยนความรู้และประสบการณ์ วิเคราะห์จุดอ่อน-จุดแข็ง และช่องว่างในการดำเนินงาน ตลอดจนการสร้างเครือข่ายการดำเนินงานในทุกระดับ สามารถเสริมสร้างความเข้มแข็ง และเพิ่มประสิทธิผลของการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นระดับชาติ
การประชุมระดับชาติเรื่องสุขภาวะทางเพศครั้งที่ 3 มีหัวข้อหลัก “การตั้งครรภ์ในวัยรุ่น : จากยุทธศาสตร์สู่การปฏิบัติที่ยั่งยืน” มีวัตถุประสงค์ให้มีการแลกเปลี่ยนข้อมูลทางวิชาการ ความคิดเห็นและประสบการณ์ระหว่างผู้เข้าร่วมประชุม เสริมสร้างความเข้มแข็งของเครือข่ายการทำงานในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น มุ่งเน้นการสร้างศักยภาพให้แก่ผู้ปฏิบัติงานด้านท้องวัยรุ่น ให้สามารถแปลงยุทธศาสตร์ชาติไปเป็นแนวปฏิบัติที่มีประสิทธิผลในระดับจังหวัด สอดคล้องกับสภาพปัญหาและบริบทของพื้นที่ นำไปสู่กระบวนการป้องกันและแก้ไขปัญหาอย่างยั่งยืน
ปุ้ย-พิมลวรรณ หุ่นทองคำ พิธีกรสถานีโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 ทำหน้าที่พิธีกรบนเวทีการประชุมระดับชาติสุขภาวะทางเพศครั้งที่ 3 กล่าวเชิญ นพ.วิวัฒน์ โรจนพิทยากร ประธานคณะอนุกรรมการวิชาการ, ดร.สุปรีดา อดุลยานนท์ ผู้จัดการกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.), นพ.วีระพันธ์ สุพรรณไชยมาตย์ รองประธานกรรมการกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพคนที่ 2 นำ Jigsaw ที่อยู่ในมือมาเติมเต็มรูปหัวใจสีชมพูสดใสบนเวที เพื่อเป็นโลโก้ของงานเติมเต็มหัวใจ เป็นสัญลักษณ์ของการร่วมใจเรียนรู้ แบ่งปัน สร้างสรรค์ เปิดยุทธศาสตร์ความยั่งยืน รวมทั้งกลุ่มเด็กๆ ที่เป็นตัวแทน Listen to Youth Voice Respect Youth
นพ.วิวัฒน์ โรจนพิทยากร ประธานคณะอนุกรรมการวิชาการ การประชุมระดับชาติสุขภาวะทางเพศครั้งที่ 3 ในฐานะที่เป็นคนไทย 1 ใน 4 รับรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ทำงาน 23 ปีในกระทรวงสาธารณสุข ดำรงตำแหน่ง ผอ.ศูนย์ป้องกันโรคเอดส์เป็นคนไทยคนแรก แก้ไขปัญหาโรคไข้เลือดออกเป็นคนแรก ทำงานองค์การสหประชาชาติ หัวหน้าทีม Aids Asia Pacific สหประชาชาติ เป็น ผอ.ประจำที่ประเทศมองโกเลีย ปัจจุบันทำงานคณะแพทยศาสตร์ รพ.รามาธิบดี กล่าวนำและชี้แจงวัตถุประสงค์การจัดประชุมครั้งนี้มีผู้บริหารหน่วยงาน ผู้เชี่ยวชาญ นักวิชาการผู้เข้าร่วมประชุม 1,800 คน เพื่อตั้งเป้าลดจำนวนการคลอดลูกของวัยรุ่นที่มีอายุต่ำกว่า 20 ปี 39.6:1000 คน ทั้งนี้มีหน่วยงานรับผิดชอบ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) กระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงสาธารณสุข, กระทรวงแรงงาน, กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์, กระทรวงมหาดไทย, คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี, มูลนิธิแพธทูเฮลท์ (P2H), มูลนิธิสร้างความเข้าใจเรื่องสุขภาพ ผู้หญิง (สคส.), กองทุนประชากรแห่งสหประชาชาติประจำประเทศไทย (UNFPA Thailand)
ภาคีร่วมจัดงาน ราชวิทยาลัยกุมารแพทย์แห่งประเทศไทย ราชวิทยาลัยสูตินรีแพทย์แห่งประเทศไทย กระทรวงวัฒนธรรม กรุงเทพมหานคร สภาเด็กและเยาวชนแห่งประเทศไทย สมาคมเพศวิถีศึกษา เครือข่ายสนับสนุนทางเลือกของผู้หญิงท้องไม่พร้อม สายด่วน 1663 องค์การทุนเพื่อเด็กแห่งสหประชาชาติประจำประเทศไทย (UNICEF Thailand)
ดร.สุปรีดา อดุลยานนท์ ผู้จัดการกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) กล่าวต้อนรับผู้เข้าร่วมประชุมครั้งนี้ว่า การตั้งครรภ์ของวัยรุ่นเสี่ยงต่อร่างกายและยังมีผลกระทบต่อเศรษฐกิจโดยรวม การใช้ถุงยางอนามัยในการมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรกมีแนวโน้มการใช้เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ใช้ถุงยางอนามัยครั้งแรก 62-75% นักเรียนระดับอาชีวะ ปวช.ปีที่ 2 ใช้ถุงยางครั้งแรก 59-72% แม้ว่าจะมีอัตราการใช้ถุงยางเพิ่มสูงขึ้นก็จริง แต่ไม่สามารถลดการติดเชื้อ HIV เด็กในวัย 15-24 ปีติดเชื้อ HIV เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วจาก 93 ราย:ประชากร 1 แสนคน เพิ่มเป็น 161 ราย:ประชากร 1 แสนคน หรือ 72% ของจำนวนประชากร และเป็นการท้องโดยป้องกันการมีเพศสัมพันธ์ไม่ปลอดภัย แม้ว่าในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา ปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นแม้จะลดลงอย่างต่อเนื่อง แต่ก็ยังคงอยู่ในระดับสูงถึงวันละ 225 ราย
สสส.จึงรวบรวมบทเรียนทุกระดับ เพื่อสนับสนุนการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การป้องกัน กลไกเครื่องมือพัฒนาครู จัดการเรียนรู้เพศวิถีศึกษา พัฒนารูปแบบเครื่องมือเสริมทักษะพ่อแม่ พูดคุยเรื่องเพศกับลูกหลานวัยรุ่น สื่อสารเปลี่ยนฐานความคิดในสังคมไทยให้มีมุมมองในเชิงบวกเรื่องเพศด้วย ขณะนี้ประเทศไทยมี พ.ร.บ.การตั้งครรภ์วัยรุ่นบังคับใช้ตั้งแต่ปี 2559 เป็นการแก้ไขปัญหาอย่างเป็นระบบ ในหน่วยงานหลักด้วยกลไกหนุนเสริม เพื่อลดอัตราการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น ให้ตัวแทนหลัก ภาคีเครือข่ายร่วมแลกเปลี่ยนข้อมูล ประสบการณ์ ยกระดับในทุกพื้นที่ ผลจากการประชุมเกิดเป็นภาคีเข้มแข็งในการทำงานร่วมกันด้วย
“สสส.ร่วมกับมูลนิธิแพธทูเฮลท์ สนับสนุนและทำงานร่วมกับกระทรวงศึกษาธิการ พัฒนาระบบและเครื่องมือที่ช่วยในการพัฒนาครูให้สามารถจัดการเรียนรู้เพศวิถีศึกษาในสถานศึกษาทุกระดับ รวมถึงกำลังพัฒนารูปแบบและเครื่องมือในการเสริมทักษะพ่อแม่ในสถานประกอบการ เพื่อให้มีทักษะการสื่อสารเชิงบวก และพูดคุยเรื่องเพศกับลูกหลานวัยรุ่น”
นพ.วีระพันธ์สุพรรณไชยมาตย์ รองประธานกรรมการกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพคนที่ 2 เป็นประธานในพิธีเปิดการประชุมระดับชาติสุขภาวะทางเพศครั้งที่ 3 ภายใต้แนวคิด “การตั้งครรภ์ในวัยรุ่น:จากยุทธศาสตร์สู่การปฏิบัติที่ยั่งยืน” ยุทธศาสตร์การป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นระดับชาติ พ.ศ.2560-2569 ภายใต้พระราชบัญญัติป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น พ.ศ.2559 กำหนดเป้าหมายลดอัตราการตั้งครรภ์ใน วัยรุ่นให้เหลือต่ำกว่า 25 ต่อ 1,000 ภายในปี 2569 โดยการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ 5 ด้านคือ 1.ส่งเสริม การเรียนรู้เพศวิถีศึกษาและทักษะชีวิต 2.ส่งเสริม บทบาทของครอบครัวและชุมชนในการป้องกัน ปัญหา 3.จัดบริการอนามัยการเจริญพันธุ์ รวมถึงการคุมกำเนิดที่วัยรุ่นเข้าถึงได้ง่าย 4.การดูแลช่วยเหลือ และจัดสวัสดิการสังคมสำหรับวัยรุ่นที่ประสบปัญหา 5.การจัดการความรู้และระบบข้อมูล
“รัฐบาลนี้ให้การป้องกันเป็นส่วนหนึ่งของนโยบายบริการสาธารณสุข รัฐบาลประกาศให้มีการป้องกันการท้องของวัยรุ่นทำให้เกิดปัญหาต่างๆมากมาย ด้วยความไม่พร้อมทั้งร่างกายและจิตใจ เกิดปัญหาทางด้านสุขภาพของมารดา ทารก โลหิตจาง บางครั้งคลอดก่อนกำหนดกระทั่งการเสียชีวิต ปัญหาการทำแท้ง ทารกมีน้ำหนักแรกคลอดน้อย มีพัฒนาการช้า เสี่ยงต่อการติดเชื้อ ส่งผลกระทบระยะยาวทางด้านเศรษฐกิจและสังคม บางครั้งต้องออกจากการเรียน และยังประสบปัญหาการหย่าร้าง เด็กถูกทอดทิ้งกลายเป็นภาระทางสังคม ดังนั้นการแก้ไขปัญหาในระดับชาติปี 2560-2569 ด้วยการขับเคลื่อนลดอัตราการตั้งท้องของวัยรุ่นให้เหลือ 25:1000 หรือลดให้ได้ครึ่งหนึ่งภายใน 10 ปี”
เป็นเรื่องที่น่ายินดีในการดำเนินการแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น คือความร่วมมือกันของทุกภาคส่วนตั้งแต่ก่อนมีการออก พ.ร.บ.ท้องวัยรุ่น บทบาทของ สสส.ที่ร่วมกับภาคีวิชาการและหน่วยงานต่างๆ รวบรวมบทเรียนที่พบว่าได้ผลในการแก้ปัญหาท้องวัยรุ่นมาแล้วในต่างประเทศ นำมาพัฒนาเป็นรูปแบบดำเนินการแบบบูรณาการด้วยแนวทาง 9 ภารกิจ เพื่อป้องกันปัญหาวัยรุ่นตั้งครรภ์ในระดับจังหวัด และ สสส.ร่วมกับกระทรวงหลักและภาคีที่เกี่ยวข้อง ให้การสนับสนุนการขับเคลื่อนด้วย 9 ภารกิจ ใน 20 จังหวัดนำร่อง ซึ่งได้ผลเป็นที่น่าพอใจยิ่ง และยังนำไปสู่การพัฒนาเป็นยุทธศาสตร์ชาติในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น
นพ.วิวัฒน์ โรจนพิทยากร กล่าวในหัวข้อประเทศไทยกับการขับเคลื่อนงานการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น เมื่อ 9 ปีก่อนปรากฏเป็นข่าวในเมืองไทย วัดไผ่เงินโชตนารามพบสุสานทารกจำนวน 2,002 ศพ มีทารกอยู่ในระยะที่ไม่สมบูรณ์คือยุติการตั้งครรภ์ด้วยการทำแท้ง 348 ศพ เตรียมนำไปเผาทำลาย เรื่องอย่างนี้เกิดขึ้นในสังคมเมืองพุทธศาสนา ข้อมูลจากสำนักอนามัยการเจริญพันธุ์ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข สถานการณ์การตั้งครรภ์วัยรุ่นอายุต่ำกว่า 20 ปี (พ.ศ.2559-2561) อาชีพวัยรุ่นก่อนการตั้งครรภ์ 38.0% นักเรียน, นักศึกษา 13.0% ศึกษานอกระบบโรงเรียน 22.5% ไม่ได้ประกอบอาชีพ 15.3% รับจ้างทั่วไป 4.3% ลูกจ้าง 4.6% ค้าขาย/ธุรกิจ 2.4% เกษตร ส่วนใหญ่ไม่ตั้งใจในการตั้งครรภ์-ไม่ใช้การคุมกำเนิด เมื่อตั้งครรภ์แล้วส่วนใหญ่เลือกอยู่บ้านเลี้ยงลูก 58.3%, 57.1% และ 48.6%
อัตราคลอดในวัยรุ่นต่อผู้หญิงวัยเดียวกัน 1,000 คน ในปี 2546-2560 วัยรุ่นหญิงอายุ 10-14 ปี ปี 2560 มีผู้หญิงอายุ 10-14 ปีที่คลอดบุตร จำนวน 2,559 คน คิดเป็นอัตรา 1.3 ต่อประชากรหญิงอายุ 10-14 ปี จำนวน 1,000 คน หรือวันละ 7 คน วัยรุ่นหญิงอายุ 15-19 ปีในปี 2560 คลอดบุตรจำนวน 82,019 คน หรืออัตรา 39:6 ต่อประชากรหญิงอายุ 15-19 ปี 1,000 คน หรือเท่ากับวันละ 225 คน ปี 2560 วัยรุ่นหญิง 15-19 ปี คลอดซ้ำ 9,091 คน คิดเป็น 11.1%
สังคมรับทราบว่าผู้หญิงที่ยังเป็นนักเรียน นักศึกษาคลอดลูกก่อนวัย แต่ยังมีเด็กผู้หญิงอีกจำนวนหนึ่งที่ไม่ได้มาคลอดที่โรงพยาบาล และยังมีอีกส่วนหนึ่งไปทำแท้งเถื่อน อันตรายที่เกิดจากการทำแท้ง อาจจะมีตัวเลขที่ใกล้เคียงกับการคลอดในโรงพยาบาล คือปีละ 2 แสนคน อย่างที่เรียกว่าเป็นตัวเลขครึ่งต่อครึ่ง ยังมีตัวเลขที่น่าตกใจก็คือ 52 จังหวัด เด็กคลอดก่อนวัยมีจำนวนครึ่งหนึ่ง ใน 25 จังหวัดคลอดต่ำกว่าครึ่งหนึ่ง หรือ 75:1000 คน ตัวเลขเด็กคลอดลูกสูงอยู่ในจังหวัดชลบุรี ระนอง สมุทรสาคร ประจวบคีรีขันธ์ ที่น่าเป็นห่วงก็คือท้องแรกยังไม่พอ ยังมีการท้องซ้ำอีก ถ้าคลอด 1 แสนคน มี 1 หมื่นคนที่ท้องซ้ำอีก ที่น่าตกใจยิ่งกว่านั้น จากการสัมภาษณ์เด็กชั้น ม.5 ด้วยการตอบแบบสอบถาม เพศชาย 1:4 มีเพศสัมพันธ์แล้ว เด็กอาชีวะชั้นปีที่ 2 มีเพศสัมพันธ์ 40% และที่น่าตกใจยิ่งขึ้นไปอีก ในช่วง 3-4 ปีที่ผ่านมาเด็กผู้หญิงเคยมีเพศสัมพันธ์มากกว่าเด็กผู้ชายในกลุ่มเดียวกัน
สถานการณ์การตั้งครรภ์ในวัยรุ่น จากยุทธศาสตร์สู่การปฏิบัติที่ยั่งยืน การประชุมระดับชาติสุขภาวะทางเพศครั้งที่ 3 วัยรุ่นใช้ถุงยางอนามัยในการมีเพศสัมพันธ์ครั้งล่าสุด วัยรุ่น (หญิง) (ปวช.ปี 2) 65.7 วัยรุ่น (ชาย) (ปวช.ปี 2) 69.5 วัยรุ่นหญิง (ม.5) 71.0 วัยรุ่นชาย (ม.5) 76.5 วัยรุ่นที่ใช้วิธีคุมกำเนิดด้วยวิธีใดวิธีหนึ่งในการมีเพศสัมพันธ์ครั้งล่าสุด วัยรุ่นหญิง (ปวช.ปี 2) 79.0 วัยรุ่นชาย (ปวช.ปี 2) 77.5 วัยรุ่นหญิง (ม.5) 79.5 วัยรุ่นชาย (ม.5) 80.9 จากตัวเลขนี้จะเห็นได้ว่าเด็กใช้ถุงยางอนามัยเพิ่มสูงขึ้น ทำให้การตั้งครรภ์ลดลงตามสัดส่วน เป็นเพศสัมพันธ์ที่ปลอดภัยไม่มีการตั้งครรภ์
การใช้ถุงยางอนามัยเมื่อมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรกในกลุ่มนักเรียนชาย/หญิง ทั้ง ม.5 และ ปวช.2 มีร้อยละ 70 ส่วนการใช้ถุงยางอนามัยเมื่อมีเพศสัมพันธ์ครั้งล่าสุดในนักเรียนชั้น ม.5 สูงกว่าการใช้ถุงยางอนามัยในการมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรก แต่พบว่าการใช้ถุงยางอนามัยเมื่อมีเพศสัมพันธ์ครั้งล่าสุดในกลุ่มนักเรียนชั้น ปวช.2 อยู่ระดับต่ำกว่าร้อยละ 70 ทั้งในเพศชายและเพศหญิงซึ่งน้อยกว่าการใช้เมื่อมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรก
นพ.วิวัฒน์ ยังกล่าวด้วยว่า ประเทศที่พัฒนาแล้ว ในประเทศญี่ปุ่น สิงคโปร์ จำนวน 1,000 คน พบ 4-6 คนตั้งครรภ์ เมื่อเปรียบเทียบกับประเทศไทยแล้วเมื่อปี 2554 การตั้งครรภ์ในวัยรุ่นมีความรุนแรงมากเป็นอันดับ 2 ของทวีปเอเชีย ในช่วงปี 2546-2559 พบว่าร้อยละการคลอดบุตรจากแม่ที่มีอายุน้อยกว่า 20 ปี เปรียบเทียบกับแม่ทุกกลุ่มอายุมีแนวโน้มลดลงตั้งแต่ พ.ศ.2556 เป็นต้นมา โดยในปี 2559 แม่คลอดบุตรที่มีอายุ 10-19 ปี คิดเป็นร้อยละ 14.2 จำนวนการคลอดในหญิงอายุ 10-14 ปีมีแนวโน้มลดลงตั้งแต่ พ.ศ.2556 โดย พ.ศ.2559 จำนวนการคลอดเท่ากับ 2,746 คน คิดเป็นอัตรา 14:หญิงอายุ 10-14 ปี:พันคน จำนวนการคลอดในหญิงอายุ 15-19 ปี มีแนวโน้มลดลงจากจำนวนมากกว่า 1 แสนคน/ปี ในช่วง พ.ศ.2547-2558 และลดเหลือน้อยกว่า 1 แสนคนใน พ.ศ.2559 อัตราการคลอดในหญิงอายุ 15-19 ปี:พันคน พบว่ามีแนวโน้มลดลงตั้งแต่ พ.ศ.2556 เป็นต้นมา โดยปี 2559 เท่ากับ 42.5 ต่อหญิงอายุ 15-19 ปี:พันคน
ในวันเดียวกัน ปุ้ย-พิมลวรรณ หุ่นทองคำ พิธีกร ได้ประกาศรายชื่อทีมที่ได้รับรางวัลการประกวดหนังสั้นในระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น รางวัลรองชนะเลิศ ละเบ๋อ ทีม รร.ธาตุนารายณ์วิทยา จ.สกลนคร จากหนังสั้นเรื่อง “พ่อโผมมมม” ด.ช.ภูมินทร์ มาตจินดา เป็นตัวแทนเข้ารับมอบรางวัล รางวัลชมเชย ทีม P.K.Station Film รร.พระโขนงพิทยาลัย กทม. จากหนังสือเรื่อง “เรื่องเล่าของพลอย” ตัวแทนเข้ารับมอบรางวัล ธีรโชติ ประสาทสีดา รางวัลชมเชย ทีม Train Production รร.หอวัง กรุงเทพฯ จากหนังสั้นเรื่อง “REWIND” หัวหน้าทีม ได้แก่ ด.ช.สิรภพ พงศ์ภัทรจิตร
ทีมที่ได้รับรางวัลจากการประกวดในระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายและประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) รางวัลชนะเลิศ ทีม เจค ว.2 รร.มัธยมสาธิตมหาวิทยาลัยนเรศวร จว.พิษณุโลก จากหนังสั้นเรื่อง “รักผิดชอบ” หัวหน้าทีม มนัชญา เพิ่มเพ็ง ทีมที่ได้รับรางวัลจากการประกวดในระดับมหาวิทยาลัย และประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปวส.) รางวัลชนะเลิศ ทีมสาธุบุญ โปรดักชัน มหาวิทยาลัยรังสิต จากหนังสั้นเรื่อง MISSION (NOT) IMPOSSIBLE/ภารกิจ (ลับ) สุดห้ามใจ หัวหน้าทีม ภูวดล เนาว์โสภา รางวัลรองชนะเลิศ ทีม 35 mm มหาวิทยาลัยกรุงเทพ จากหนังสั้นเรื่อง Bad Luck หัวหน้าทีม ฉัฐวัชร์ ศิริวงศ์ไพรัช รางวัลชมเชย ทีม Who Do? Studio มหาวิทยาลัยศรีปทุม จากหนังสั้นเรื่อง Be Brave หัวหน้าทีม กิตติภพ ถีนกมุท รางวัลชมเชย ทีม EYESCONTACT PRODUCTION มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี จากหนังสั้นเรื่อง Freshy หัวหน้าทีม วสิษฐ์พล ทองสว่าง
อนึ่ง ตัวแทนหน่วยงานที่ถ่ายภาพบนเวที วีระกุล อรัณยะนาค หัวหน้าผู้ตรวจราชการ กระทรวงศึกษาธิการ นพ.กิตติพงศ์ แซ่เจ็ง ผอ.สำนักอนามัยการเจริญพันธุ์ กรมอนามัย ทันตแพทย์ศิริเกียรติ เหลียงกอบกิจ ผอ.สำนักสนับสนุนการควบคุมปัจจัยเสี่ยงทางสุขภาพ สสส. ศาสตราจารย์แพทย์หญิงสุวรรณา เรืองกาญจนเศรษฐ์ คณะแพทยศาสตร์ รพ.รามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล รศ.ดร.วาสนา อิ่มเอม ผู้ช่วยผู้แทนกองทุนประชากรแห่งสหประชาชาติประจำประเทศไทย ภาวนา เหวียนระวี ผอ.มูลนิธิแพธทูเฮลท์ ผศ.ดร.กนกวรรณ ธราวรรณ ผจก.แผนงานสร้างเสริมสุขภาวะทางเพศ สสส. และกรรมการมูลนิธิสร้างความเข้าใจเรื่องสุขภาพผู้หญิง (สคส.) ภาคเอกชนผู้สนับสนุนเงินรางวัล วิศัลย์ อุเทนสุต บ.ปูนซิเมนต์ไทย จำกัด (มหาชน) สมบูรณ์ มาตรคำจันทร์ บริษัท แอดวานซ์ อินโฟร์ เซอร์วิส จำกัด (มหาชน) ปิลันธนี พาณิชพัฒน์ บ.ทรู คอร์ปอ เรชั่น จำกัด (มหาชน).
ภาพ:สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
ปิดประชุมสุขภาวะทางเพศครั้งที่3 สสส.หนุนแม่วัยรุ่นคลอดลูก39:1000คน
ปิดฉากการประชุมระดับชาติสุขภาวะทางเพศครั้งที่ 3 สสส.หนุนเสริมหน่วยงานทุกระดับทำงานร่วมกัน หลังประสบผลสำเร็จตามเป้า แม่วัยรุ่นคลอดลดลง เหลือ 39 ต่อ 1,000
นพ.วีระพันธ์ สุพรรณไชยมาตย์ รองประธานกรรมการกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพคนที่ 2 เป็นประธานในพิธีปิดการประชุมระดับชาติสุขภาวะทางเพศครั้งที่ 3 ภายใต้แนวคิด “การตั้งครรภ์ในวัยรุ่น:จากยุทธศาสตร์สู่การปฏิบัติที่ยั่งยืน” จัดโดย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงแรงงาน กระทรวงมหาดไทย ร่วมกับหน่วยงานและองค์กรภาคีต่างๆ รวม 19 องค์กร เมื่อวันที่ 29 มกราคม 2562 ที่โรงแรมเซ็นทรา บาย เซ็นทารา ศูนย์ราชการและคอนเวนชันเซ็นเตอร์ ถ.แจ้งวัฒนะ กรุงเทพฯ
นพ.วีระพันธ์ กล่าวว่า ข้อเสนอแนะที่ได้จากการประชุมจะได้นำไปประมวล สังเคราะห์ และนำเสนอหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อปรับปรุงพัฒนานโยบายและมาตรการในภาพรวมของไทยให้เหมาะสมยิ่งขึ้น ด้านบทบาท สสส. ยังคงสนับสนุนและทำงานร่วมกับหน่วยงานหลัก รวมถึงองค์กรและภาคีต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง ร่วมบูรณาการส่งเสริมการทำงานในทุกระดับ สนับสนุนการจัดการความรู้ ตลอดทั้งสังเคราะห์ข้อเสนอแนะเพื่อยกระดับการดำเนินงานตามยุทธศาสตร์การป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นระดับชาติ พ.ศ.2560-2569 ตั้งเป้าลดอัตราตั้งครรภ์ในวัยรุ่นลงครึ่งหนึ่งให้ได้ภายในปี 2569 และสามารถป้องกันปัญหาได้ยั่งยืน “การประชุมครั้งนี้นับว่าประสบผลสำเร็จตามเป้าหมาย มีผู้เข้าร่วมกว่า 1,600 คน ส่วนใหญ่เป็นผู้ปฏิบัติ และตัวแทนเยาวชนจากทุกจังหวัดทั่วประเทศ ซึ่งเป็นผู้มีบทบาทนำข้อมูลและประสบการณ์ที่ได้เรียนรู้จากการประชุมไปปรับใช้ในงานที่รับผิดชอบ” นพ.วีระพันธ์ กล่าว นพ.วิชัย โชควิวัฒน ประธานสภาผู้สูงอายุแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี กล่าวในการปาฐกถาพิเศษ “ท้องไม่พร้อม.ทำยังไงให้พร้อม” ว่า หลังจากทุกฝ่ายได้ร่วมกันทำงานป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น ตามสาระสำคัญใน พ.ร.บ.การป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น พ.ศ.2559 ผลคือแนวโน้มสถานการณ์การตั้งครรภ์วัยรุ่นค่อยๆ ลดลง ดูได้จากอัตราการคลอดของแม่วัยรุ่นที่มีอายุ 15-19 ปี เดิมมีอัตราสูงสุดถึง 53.4 ต่อพัน ในปี 2554 และ 2555 ล่าสุดตัวเลขลดลงเหลือ 39 ต่อพัน ในปี 2560 และเป็นตัวเลขเชื่อถือได้ โดยนับเฉพาะการคลอด เพราะปัจจุบันการคลอดในประเทศไทยเกิดขึ้นในโรงพยาบาลเกือบ 100% แล้ว
“แม้เป็นตัวเลขที่แสดงถึงความสำเร็จน่าพอใจ แต่ถ้าเทียบกับบางประเทศ เช่น ญี่ปุ่น ตัวเลขการตั้งครรภ์วัยรุ่นในกลุ่มเดียวกันเหลือเพียง 4-5 ต่อพันเท่านั้น นอกจากนี้ยังมีวัยรุ่นตั้งครรภ์จำนวนมากที่ประสบความไม่พึงปรารถนามากมาย มีนักเรียนหลายคนถูกบีบให้ย้ายหรือออกจากโรงเรียน กฎหมายที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งยุทธศาสตร์ แผนปฏิบัติการ โครงการที่ดีจำนวนมาก ยังไม่เปิดให้เกิดทางเลือกที่ดี และไม่เอื้อให้เกิดการยุติการตั้งครรภ์ที่ปลอดภัยเท่าที่ควรในหลายหน่วยงานและหลายพื้นที่ สิ่งที่ต้องเร่งรัดและพยายามเพิ่มขึ้นคือ บทบาทหน้าที่ของส่วนภูมิภาคและส่วนท้องถิ่น ที่จะต้องให้ความสำคัญและดำเนินการอย่างจริงจังมากขึ้น” นพ.วิชัย กล่าว
ผจก.สำนัก2สสส.แจงผู้ชายทั่วโลก98%ล่องหนเมื่อรู้ตัวทำวัยใสท้องรวมทั้งเนเธอร์แลนด์ สหรัฐ
“ลูกผู้ชาย” ในความเป็นแฟน เป็นผัว เป็นพ่อ วิทยากรและผู้ฟังเสวนาร่วมกันถกเถียงสนุกสนาน ผจก.สำนัก 2 สสส. เปิดสถิติวัดใจผู้ชายทั่วโลกทำวัยใสท้องหายตัวเข้ากลีบเมฆ 98% แม้แต่ประเทศที่เจริญแล้วอย่างเนเธอร์แลนด์ อเมริกากลาง สหรัฐ ยุคนี้ไม่ใช่เรื่องช้างเท้าหน้าช้างเท้าหลัง ต้องร่วมกันตัดสินใจทุกปัญหาร่วมกัน หัวอกพ่อเลี้ยงเดี่ยว จากเดิมติดเพื่อนกินเหล้า เด็กเปลี่ยนพฤติกรรม เข้าใจความเหนื่อยยากของพ่อแม่มากขึ้น สวมบทบาทพ่อแม่มีความละเอียดอ่อน พ่อแม่วัยใสคู่หนึ่งโชคดีพ่อแม่ทั้งสองฝ่ายตกลงกันด้วยดี ช่วยกันเลี้ยงลูกกลมเกลียวเป็นหนึ่งเดียว
การประชุมระดับชาติสุขภาวะทางเพศครั้งที่ 3 การตั้งครรภ์ในวัยรุ่นจากยุทธศาสตร์สู่การปฏิบัติที่ยั่งยืน ระหว่างวันที่ 28-30 ม.ค. ที่โรงแรมเซ็นทรา บาย เซ็นทารา ศูนย์ราชการและคอนเวนชันเซ็นเตอร์ แจ้งวัฒนะ Symposium3:การอภิปรายกลุ่มย่อยหัวข้อ “ลูกผู้ชาย” ในความเป็นแฟน เป็นผัว เป็นพ่อ วิทยากร เปรมปพัทธ ผลิตผลการพิมพ์ หรือฟิล์ม พลเมืองที่สนใจเรื่องการเข้าถึงทรัพยากรของคนรุ่นใหม่และการพัฒนาคุณภาพชีวิตประชากรในอนาคต ศิริพงษ์ เหล่านุกูล เจ้าของเพจคุณพ่อเลี้ยงเดี่ยว วชิร สถิตอัมพร หรือเบียร์ ศูนย์ฝึกและอบรมเด็กและเยาวชนบ้านกาญจนาภิเษก ทพ.ศิริเกียรติ เหลียงกอบกิจ ผู้อำนวยการสำนัก 2 สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ดำเนินรายการโดย อุษาสินี ริ้วทอง Project Manager VSO Thailand ที่ห้อง 201 วชิร สถิตอัมพร หรือเบียร์ ศูนย์ฝึกและอบรมเด็กและเยาวชนบ้านกาญจนาภิเษกกล่าวว่า คำถามจะเกิดขึ้นกับพ่อที่เลี้ยงลูกเดี่ยวว่าแม่หายไปไหน ผู้ชายเลี้ยงลูกเป็นการสร้างภาพหรือไม่ สังคมกลืนความเป็นผู้ชายหายไป ทั้งๆ ที่ความเป็นหญิงหรือชายไม่ได้
แตกต่างกันในบทบาทของการเลี้ยงลูกมีค่าเท่าๆ กัน เราต้องช่วยกันหาเงินประคับประคอง “ผมวัยเฟี้ยวสู่พ่อเลี้ยงเดี่ยว เกิดขึ้นเมื่อน้องสาวแต่งงานมีลูก แล้วเขาหย่าขาดจากสามี ในขณะที่ผมเป็นพี่ชาย เรียนจบ มีงานทำเป็นฟรีแลนซ์ทำธุรกิจเล็กๆ พอจะมีเวลา เขาก็เอาลูกมาให้ผมเลี้ยง ตอนแรกคิดง่ายๆ ว่าเลี้ยงเด็กไม่ยาก ให้กินและนอนไม่น่าจะมีอะไรยาก ผมเป็นคนติดเพื่อน กินเหล้าสังสรรค์ ใช้ชีวิตสุดโต่ง เราอยากให้ครอบครัวยอมรับว่าเราดูแลตัวเองได้ พอเรามาเลี้ยงเด็กเองก็เริ่มเข้าใจรู้ว่าเหนื่อย เพราะเด็กร้องหาแม่ตลอด เราเข้าใจความรักความห่วงใยที่พ่อแม่มีต่อลูก ชีวิตว่าคนที่เป็นแม่เลี้ยงลูกเรามักจะถามด้วยความห่วงใยลูก บางครั้งเราก็ฝากลูกไว้กับเพื่อน ก็ต้องคอยถามด้วยความเป็นห่วงว่าเด็กร้องไห้งอแงไหม บางครั้งก็วิดีโอคอลมาคุยด้วยจนเพื่อนเกิดความรำคาญ ต่อว่าต่อขานกันขึ้นว่า เด็กโอเค”
คำถามที่มักจะถามกันบ่อยๆ จากสังคมรอบข้างว่าลูกใคร เราก็บอกว่าลูกเราเอง แล้วแม่เขาหายไปไหน ก็ตอบไปว่าแม่เขาตายแล้ว เขาก็ไม่ถามต่อ เพื่อนๆ ก็ช่วยกันเลี้ยงเด็กแบบประคับประคอง ตอนแรกๆ ที่เลี้ยงเด็กไม่ได้มีความรู้มากมาย ก็ขับรถไปตามห้างสรรพสิน ตั้งคำถามแม่วัยเดียวกันว่า เลี้ยงเด็กให้เขากินอะไรบ้าง เด็กเป็นโรคภูมิแพ้ก็ต้องคอยระมัดระวังไม่ให้เขากินน้ำเย็น ไม่ให้กินน้ำอัดลม คอยดูแลให้เด็กหลับก่อน คนชอบสงสัยว่าผู้ชายจะเรียนรู้งานที่ผู้หญิงทำหน้าที่เลี้ยงลูกไม่ได้หรือ?
เด็กสามารถเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของผู้ใหญ่ เคยมีครั้งหนึ่งออกรายการโทรทัศน์เพื่อโปรโมตนิตยสาร พ่อแม่เราหายไปไหน ครอบครัวอยู่ที่ไหน เป็นการสร้างภาพหรือโกหก หรือพ่อเลี้ยงลูกได้แค่ไหน เกิดข้อสงสัยว่าทำไมผู้ชายจะเรียนรู้สิ่งเหล่านี้ไม่ได้บ้างหรือ ทำไมหน้าที่การเลี้ยงดูเด็กจะเป็นเรื่องของผู้หญิงเพียงฝ่ายเดียวหรือ? คำถามที่ได้ยินเป็นประจำก็คือ นี่พ่อเลี้ยงเดี่ยวเองจริงหรือ? ทำไมเราจะเป็นพ่อเลี้ยงเดี่ยวไม่ได้หรือ? ทำไมผู้หญิงเก่งที่เลี้ยงลูกเดี่ยวเยอะแยะไม่เห็นดังหรือมีชื่อเสียง ทำไมเราไม่ชื่นชมเขาบ้างหรือ? แต่พอผู้ชายเลี้ยงลูกเดี่ยวชื่นชมกันใหญ่ กลายเป็นพ่อคนดัง เราก็มีวิธีการเลี้ยงลูกแบบ homeschool ขณะเดียวกันก็มีงานการทำมีหน้าร้านทำงานเป็นเถ้าแก่น้อย
“ผมทำงานหาเงิน มีหน้าที่รับผิดชอบดูแลแม่ ลูกของน้องสาว แบกรับด้วยความหวัง ทุกคนมีส่วนสร้างความหวัง ผมเป็นคนไม่แคร์ใคร เพราะไม่ได้อยากแบกหรือทำอะไรเพื่อใคร เราทำหน้าที่ของเราอย่างมีความสุข ผมทำงานคนเดียวมีรายจ่ายเยอะมาก ทั้งค่าเช่าคอนโดฯ ผมหาเงินเยอะมาก แต่ไม่เคยรู้สึกเครียด เราก็ต้องหาทางออกให้ตัวเองด้วย การที่เราต้องหาเงินให้ได้มากในแต่ละปีก็ต้องมีการคำนวณค่าใช้จ่ายที่จะต้องเกิดขึ้น อีกทั้งดูศักยภาพของตัวเองด้วย ผมก็เป็นคนธรรมดาๆ ผมกล้าพูดว่าพ่อผมเป็นคนงานก่อสร้าง แม่ผมก็เป็นแม่ค้าในตลาด ผมเรียนรู้ แบกความหวังในการจัดการความรู้สึก เมื่อเรารับผิดชอบคนในครอบครัวก็ต้องสร้างความหวังให้กับทุกคนที่อยู่กับเราด้วย”
การช่วยงานของแต่ละฝ่ายก็ย่อมขึ้นอยู่กับความถนัดด้วย ความละเอียดอ่อนในหน้าที่ผู้หญิง เป็นความสามารถของผู้หญิงส่วนใหญ่ ส่วนผู้ชายมีบทบาทเรื่องการทำมาหากิน การประกอบอาชีพบางครั้งต้องสละเวลาไปทำงาน การอยู่กับครอบครัวลดน้อยลง ผู้ชายก็ควรจะหารายได้ให้มากกว่าฝ่ายหญิง สุดท้ายก็ต้องร่วมมือกันทำงานในบ้านด้วย งานทุกอย่างก็ล้วนแล้วแต่เหนื่อยเท่ากัน ไม่ควรเกี่ยงงอนให้ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งทำทั้งหมด การเลี้ยงลูกอยู่กับบ้านพร้อมๆ กับการทำงานบ้านควบคู่กันก็มีความเหนื่อยและความเครียดด้วย
ศิริพงษ์ เหล่านุกูล เจ้าของเพจคุณพ่อเลี้ยงเดี่ยว ตั้งข้อสังเกตว่า เด็กวัยใสท้องก่อนวัย ขอให้มองถึงเรื่องครอบครัวด้วย บางครั้งพ่อแม่หรือผู้ใหญ่ของเด็กทั้งสองฝ่ายพูดคุยกันแล้ว แต่ไม่ลงตัว เกิดการไม่ยอมรับและไม่ยินยอมในการแก้ไขปัญหา ทิชา ณ นคร หรือชื่อที่รู้จักกันป้ามล ได้เชิญคุณแม่วัยใสมาพูดคุยกันที่หอจดหมายเหตุพุทธทาสฯ ที่สวนรถไฟ พ่อแม่ผู้หญิงไม่ยอมรับที่ลูกสาวท้องก่อนวัยอันควร ทำให้เด็กผู้ชายต้องไปตั้งหลักไกลๆ เกิดคำถามว่าเด็กอายุ 17 จะเลี้ยงลูกได้หรือไม่ ปัญหาของเด็กอายุ 21 ปี คบแฟนชั้น ม.4 ผมเรียน ปวช.ปี 2 พลาดไปตีกับเด็กนักเรียนเทคนิค ต้องถูกส่งตัวเข้าไปศูนย์อบรม คุยกับแฟนเขาบอกว่ายังไงเขาก็จะรอ ผมก็ย้ายมาอยู่บ้านกาญจนาภิเษก 3 ปี กลับบ้านทุกวันศุกร์ กลับมาศูนย์ฝึกทุกเช้าวันจันทร์
แฟนบอกผมว่าเขาท้องทั้งๆ ที่ตกลงกันไว้แล้วว่าจะมีลูกเมื่อถึงอายุ 25 ให้กินยาคุมไปก่อน พอแฟนบอกว่าเขาท้องแล้ว ผมก็เครียด เพราะผมต้องอยู่ศูนย์อบรม 5 วัน กลับบ้านเฉพาะเสาร์-อาทิตย์เท่านั้น จะหันหน้าไปปรึกษาใครดี ก็คิดถึงป้ามล น่าจะได้คำตอบที่ทำให้เราผ่อนคลายได้บ้าง ป้ามลตอบว่าไม่ใช่เรื่องแปลก เรื่องนี้ขอให้พ่อแม่ทั้งสองฝ่ายเตรียมใจไว้ล่วงหน้า ว่าสักวันหนึ่งจะต้องมีเหตุการณ์เช่นนี้เกิดขึ้นอย่างแน่นอน ไม่ช้าก็เร็ว ตอนนั้นผมคิดเพียงอย่างเดียวว่า ผมจะต้องถูกด่าแน่ๆ ที่ทำให้แฟนท้อง เพราะลำพังอยู่ตัวคนเดียวก็เอาตัวไม่รอดแล้ว พอผมสารภาพบอกความจริงไปว่าผมทำแฟนท้องแล้ว แม่เขาก็หัวเราะแล้วบอกว่า จะรู้เมื่อไหร่ว่าลูกเป็นผู้หญิงหรือผู้ชาย แม่มีลูกสาวคนเดียว แม่ก็ห่วงลูกเหมือนกัน ตอนนั้นผมก็ไปๆ มาๆ ไม่มีความมั่นคงในชีวิต แต่ผู้ใหญ่ก็ตกลงกันได้ด้วยดี ตอนนั้นก็ไปรับงานวินมอเตอร์ไซค์ช่วงวันเสาร์-อาทิตย์ได้เท่าไหร่ ก็ได้กว่าจะได้กลับเข้าบ้านก็ 3 ทุ่ม ขอให้พอจะมีเงินเก็บไว้ให้แฟนคลอดลูกที่โรงพยาบาล ผมไม่อยากให้ใครมาว่าได้ว่าเป็นพ่อคนแล้วยังปัดความรับผิดชอบ
เรื่องนี้เมื่อถามคนมีลูกก็ต้องทำหน้าที่กันอย่าง Fair ใครว่างก็ช่วยล้างจาน ล้างขวดนม ซักเสื้อผ้าให้ลูกด้วย ถ้ารอฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งทำก็ไม่ได้ทำในทันที หน้าที่ของผู้ชายที่อยู่ในบ้านก็ต้องทำหน้าที่ปกป้องความรู้สึกของผู้หญิงและลูกด้วย
ทพ.ศิริเกียรติ เหลียงกอบกิจ ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนควบคุมปัจจัยเสี่ยงทางสุขภาพ สำนัก 2 สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) กล่าวว่า มาตรการส่งเสริมบทบาทผู้ชายในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ มีงานวิจัยพบว่า 98% หลังจากผู้ชายทราบว่าทำผู้หญิงท้องก่อนวัยจะหายตัวไปเลย และผู้ชายเป็นเหมือนกันทั้งโลก แม้แต่ในประเทศที่พัฒนาแล้วอย่างประเทศเนเธอร์แลนด์ อเมริกากลาง สหรัฐ ก็พบปัญหาคล้ายๆ กัน ผู้หญิงต้องรู้สึก Suffer ฝากท้อง ยิ่งในกรณีที่พบอีกว่ามีเชื้อ HIV เป็นมะเร็งปากมดลูก ถึงแม้ว่าจะมีคลินิกรักษาก็จริง แต่ปัญหานี้ยังไม่หมดไป และยังไม่สามารถทำให้โรคลดลง ยังมีปัญหาท้องเพิ่มมากขึ้น
หลายครั้งมีข้อเสนอว่าให้ผู้ชายวางแผนครอบครัว หากตัดสินใจว่าต้องการจะมีเพศสัมพันธ์กับฝ่ายหญิง ให้ใช้ถุงยางอนามัย เพื่อ
ลดปัญหาเรื่องโรคติดต่อทางเพศ ผู้ชายต้องเข้าถึงหลักการคุมกำเนิด การรักษาสุขภาวะของตัวเองด้วย หลายหน่วยงานจัดบริการไว้อย่างพร้อมสรรพ เพื่อสนับสนุนให้ผู้ชายมีบทบาทสำคัญป้องกันวัยรุ่นท้องก่อนเวลาอันควร แต่ผู้ชายเข้ามาใช้บริการเพียง 2% เท่าที่พบครึ่งหนึ่งของ 100% ใช้ถุงยางอย่างสม่ำเสมอ คำตอบที่น่าตกใจก็คือ “มีผู้ชายจำนวนหนึ่งบอกว่าถ้าทำให้ผู้หญิงท้องได้เป็นผู้ชายแท้ มีความหมายว่าผู้ชายเตะปี๊บดังทำให้คนท้องได้”
ดังนั้นการคุมกำเนิดจึงเป็นบทบาทที่ผู้ชายต้องมีส่วนร่วมด้วยอย่างจริงจัง โดยเฉพาะบทบาทของการเป็นพ่อคน วัยรุ่นผู้ชายจะบอกแต่ว่า “กูรู้หมดแล้ว ถ้ามีโอกาสมีเซ็กซ์จะกระโจนทันที” ดังนั้นที่ว่าวัยรุ่นผู้ชายรู้ ก็รู้อย่างไม่ถูกต้อง ถ้าเราดูภาพยนตร์เกี่ยวกับการคุมกำเนิด วัยรุ่นไทยจะตอบว่าใช้วิธีดึงถุงยางออกมาก่อนที่จะถึงจุดหลั่ง ซึ่งถือไม่ว่าได้ผลในเรื่องการคุมกำเนิด ดังนั้นที่พูดว่ารู้ทุกอย่าง เพราะเป็นการรู้ที่ไม่ถูกต้อง แตกต่างจากวัยรุ่นในต่างประเทศเข้าถึงความรู้ มีการออกแบบประเด็นในการสื่อสารสร้างการเรียนรู้ในเรื่องอนามัยการเจริญพันธุ์ทั้งชายและหญิง ไม่ได้รู้เพียงเฉพาะวิชาคุมกำเนิดเท่านั้น การปรับเปลี่ยนความคิดความเชื่อที่ผิดๆ เกี่ยวกับเรื่องเพศ มีการสาธิตการใช้ถุงยางอนามัยอย่างถูกวิธี บางคนใช้ถุงยางอนามัยสองชั้น แต่เมื่อใช้จริงแล้วถุงยางแตก การคุมกำเนิดก็ไม่ได้ผล
ยุคนี้ไม่ใช่เป็นเรื่องของช้างเท้าหน้าและช้างเท้าหลังกันต่อไปอีกแล้ว หัวหน้าครอบครัวตัดสินใจคนเดียวไม่ได้แล้ว แต่เป็นเรื่องที่ต้อง Fair ทั้งหญิงและชาย มีอะไรก็ต้องร่วมพูดคุยแลกเปลี่ยนกัน ต้องมีการรับฟัง เรื่องในบ้าน ภริยาอยู่บ้านทุกวันย่อมรู้ปัญหามีข้อมูลรอบด้าน การทำงานในองค์กรยุคนี้ก็ไม่ใช่ปล่อยให้หัวหน้างานตัดสินใจเพียงคนเดียวเท่านั้น ต้อง share ความคิดเห็น ชีวิตของเราถูกล้อมด้วยละครไทยๆ ผู้ชายต้องเป็นแบบนี้ เมื่อไหร่เราจะเปลี่ยนค่านิยมในเรื่องละครได้
เราอยู่ในศตวรรษที่ 21 เดียวกัน เห็นความแตกต่างทางด้านความคิด ขณะนี้คลื่น 5G เข้ามาแล้ว ทำให้การใช้อินเทอร์เน็ตรวดเร็วยิ่งขึ้น เรามีหูตาแบบใหม่ได้ยินได้เห็นอะไรแล้ว ให้คิดวิเคราะห์ดูด้วยว่าเกิดอะไรขึ้น ถ้ารีบตัดสินถูกผิดอย่างรวดเร็ว วันหน้าอาจจะไม่ใช่ก็ได้ การทำงานระหว่างเพื่อน:เพื่อนให้ความไว้วางใจซึ่งกันและกัน ครูดาวจากเชียงใหม่สอนเรื่องเพศศึกษาให้กับเด็กตั้งแต่ชั้นประถม ให้เด็กเข้าใจและยอมรับธรรมชาติในสิ่งที่เป็นไปได้ ยอมรับในความเป็นตัวเองมากยิ่งขึ้นด้วย ทำอย่างไรให้พ่อแม่แสดงความเคารพยอมรับความคิดเห็นซึ่งกันและกันด้วย นอกเหนือจากการสอนให้เด็กกินข้าว รู้จักการข้ามถนนให้ปลอดภัย การใช้ชีวิต เรื่องเพศเป็นสิ่งปกติอย่างที่ควรจะเป็นด้วย
อุษาสินี ริ้วทอง ได้ข้อสรุปจากวิทยากรที่ว่า ปัญหาในชีวิตจริงที่เกิดขึ้น เมื่อผู้ชายรู้ว่าทำให้ผู้หญิงท้องก่อนวัย ผู้ชายบางคนหายตัวไป เด็กเกิดมาโดยไม่มีพ่อ เด็กไม่มี Role Model ของพ่อที่แท้จริง จึงมีการตั้งคำถามว่าเมื่อมีครอบครัวแล้วอยากได้ครอบครัวแบบไหน อยากได้ผู้ชายและผู้หญิงที่เป็น Role Model อย่างไรบ้าง ต้องสร้างความคุ้นเคยให้ได้ การนำเสนอเรื่องราวอย่างที่เรียกว่า Edutainment นำเสนอเรื่องราวเป็นเกมเล่นกันเป็นแนวทางที่ดี ผู้หญิงก็มีบทบาทมีส่วนร่วมด้วย ผู้ที่อยู่ในห้องประชุมนี้ควรจะได้ดู Sex Education Season เป็นซีรีส์ที่ขณะนี้มีตอน 2 แล้ว เป็นงานเขียนบทที่ทำการบ้านมาแล้วเป็นอย่างดีน่าติดตามชม
เปรมปพัทธ ผลิตผลการพิมพ์ กล่าวว่า รู้สึกตื่นเต้นมากที่มานั่งอยู่ในห้องประชุมนี้ที่มีผู้ฟังเป็นจำนวนมาก ทั้งๆ ที่ผู้ฟังมีทางเลือกที่จะเข้าประชุมในห้องอื่น แต่เลือกที่จะเข้ามานั่งฟังวิทยากรภายในห้องนี้ ทั้งๆ ที่หัวข้อนี้ใช้คำที่ค่อนข้างกำกวมซับซ้อนได้อย่างน่าสนใจ คุยเรื่องที่ไม่ต้องคุยกัน เราทำงานกับผู้ชาย แต่เราไม่เคยตั้งคำถามนิยามของผู้ชายคืออะไร เราพูดถึงลูกผู้ชายเหมือนกับเมื่อสมัยก่อน “ผมไม่มีลูก และไม่คิดว่าจะมีลูกด้วย งานที่ทำวิจัยเยาวชนด้วยความเชื่อที่ว่าทำโดยผู้ใหญ่เพื่อเด็ก ในขณะที่เราตัดเด็กทิ้งไปทั้งหมดตาม พ.ร.บ.คุ้มครองแรงงานเด็ก เราเข้าไปไม่ถึงลูกผู้ชาย คือผู้ชายในแบบผู้ชายที่จะเข้าถึงด้วย ผู้ชายบางคนทำงานกับคนอื่นไม่ได้”
ถ้าพูดถึงลูกผู้ชาย เรานึกถึงครูประเภทไหนในโรงเรียนบ้าง ครูพละ ครูลูกเสือ ครูผู้ปกครอง ผมมีครูพละหลายคนด้วยกัน เราจะตัดสินจากบุคลิก 3 คน บุคลิกครูพละดื่มเบียร์ เตะบอล มีมุกตลกที่แสดงออกด้วยความภาคภูมิใจ ฉันเป็นลูกผู้ชายจริง ทั้งๆ ที่บางครั้งเป็นผู้ชายที่ดูเหมือนว่าจะหมดอายุไปแล้ว ลูกผู้ชายไม่ได้เป็นคำที่น่าชื่นชมเท่าใดนัก ลูกผู้ชายบางคนใช้ถ้อยคำที่รุนแรง ไม่ได้ใช้สมองแต่อย่างใด ผู้คนสามารถสื่อสารเป็นปกติได้
เราพูดกันว่าต่อต้านผู้ชายเป็นใหญ่ เป็นคนส่วนน้อยหรือไม่ ในเนื้อเพลงความรักชาติเป็นเรื่องของลูกผู้ชาย เพลงที่เราร้องกันมาแล้ว 100 ปี ขอเสนอเปลี่ยนความรักชาติเป็นเรื่องของเราทุกคน ประเทศแคนาดาทำมาแล้วกลุ่มที่ออกมาเคลื่อนไหวทำลายความเป็นชายทิ้งคนครึ่งโลก ระบบ กม.ต้องมีการเปลี่ยนแปลงด้วย การเป็นลูกผู้ชายไม่ได้หมายความว่าได้รับใบอนุญาตให้คุณทำอะไรอยู่เหนือ กม.ได้
เด็กที่อยู่ในวัย 20-30 ปีจะชอบอ่านหนังสือและดูภาพยนตร์แฮร์รี พอตเตอร์ กันมาก ตัวละครฉลาดที่สุดเป็นผู้หญิงรู้รอบด้าน แฮร์รีไม่ใช่ยุคของผู้ชายเป็นใหญ่แล้ว เด็กในยุค Gen Y ฝันเห็นอิสรภาพ ทุกวันนี้เราช่วยกันตั้งคำถามว่าเด็กหญิงเด็กชายอยากเห็นพ่อแม่เป็นแบบไหน กม.ในต่างประเทศให้เด็กบรรลุนิติภาวะเมื่ออายุ 18 ปีเป็นส่วนใหญ่แล้ว
ถ้าเราตั้งคำถามว่าหัวหน้าครอบครัวจะเป็นชายหรือเป็นหญิงก็ได้ เราไม่คิดหรือว่าเด็กก็มีปัญญาตัดสินใจได้ด้วยตัวเอง การเลี้ยงลูกไม่ว่าเพศใดเพศหนึ่งเป็นคนลงมือทำเป็นงานที่ไม่ได้เงิน เป็นงานที่ถูกจองจำ ดังนั้นเรื่องเหล่านี้เราต้องตั้งคำถามไปให้ไกลด้วย เมื่อเราหยุดโลกก็ต้องตั้งคำถามกับค่านิยมของสังคม ลูกผู้ชายไม่สามารถแยกขาดจากความเป็นครอบครัวได้ เราต้องใช้สายตาใหม่มองด้วยว่าเราต้องก้าวข้ามความเป็นชายและความเป็นหญิงสู่ความเป็นคนที่สมบูรณ์ด้วย ยกเลิกความคิดในการแบ่งแยกหญิงชายออกจากกันได้แล้ว
ศุภอาภา องค์สกุล อนุกรรมการอิสระ พ.ร.บ.ป้องกันและแก้ไขปัญหาท้องไม่พร้อมแสดงความคิดเห็นว่า เราใช้สัญลักษณ์สีฟ้าแทนเด็กผู้ชาย และสัญลักษณ์สีชมพูแทนเด็กผู้หญิง เมื่อมีการตั้งคำถามว่าผู้ชายทำผู้หญิงท้องก่อนวัย เขาหนีหายไปไหน เขาก็หนีไปตั้งหลักสักพักหนึ่งเพื่อจะกลับเข้ามาใหม่ สังคมไทยผู้ชายถูกวางบทบาทให้เป็นผู้นำครอบครัว แต่ในบางเรื่องก็ไม่ได้รับการปลูกฝัง อย่างเด็กผู้ชายกินข้าวเสร็จแล้วไม่ต้องล้างชาม ในขณะที่เด็กผู้หญิงต้องทำงานบ้านด้วย สิ่งเหล่านี้เป็นการส่งเสริมความไม่รับผิดชอบ เรื่องเล็กๆ ก็ได้ เรื่องใหญ่ๆ ก็ได้ ผู้หญิงมีหน้าที่เสิร์ฟเขา สังคมไม่เคยลงโทษผู้ชายเมื่อทำความผิดในเรื่องเพศ
บทบาทพ่อแม่ในครอบครัวเราต้องยอมรับด้วยว่าชายหญิงมีความแตกต่างกันในเรื่องบทบาทหน้าที่ เพียงแต่ใครจะรับผิดชอบเป็นช้างเท้าหน้า หรือช้างเท้าหลัง การที่ผู้ชายเป็นช้างเท้าหน้าเดินไม่ดี ช้างเท้าหลังก็ไปไม่ได้เหมือนกัน ถ้าขาใดขาหนึ่งกะเผลกก็เดินไม่ได้อีกเหมือนกัน ดังคำพังเพยที่ว่าการก้าวเดินไปพร้อมๆ กันต้องดูความหมายของเรื่องให้ดีด้วย การที่แม่ทำหน้าที่อย่างหนึ่ง พ่อทำหน้าที่อีกอย่างหนึ่ง เมื่อพ่อต้องเลี้ยงลูกเดี่ยวด้วยบทบาทความเป็นพ่อก็ต้องทำหน้าที่แม่ไปในตัวด้วย เพราะเด็กร้องไห้แม่จะเข้ามาปลอบประโลมใจด้วย ในขณะที่พ่อเองก็ต้องทำมาหากินด้วย ทำอย่างไรให้เกิดความเท่าเทียมกันด้วย สมัยนี้ผู้หญิงทำงานนอกบ้านมากขึ้น ในความเป็นครอบครัวก็ต้องมี Role Model ให้เด็ก Respect บทบาทความเป็นแม่ด้วย
ภาพ:สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
เคยไหมเวลาถูกลูกถามเรื่องเพศที่ไร ได้แต่อึ้ง เพราะไม่รู้ว่าจะตอบอย่างไรดี?
‘โอกาสทองคุยกับลูกเรื่องเพศ”วัยรุ่นอยากบอก ผู้ใหญ่อยากตอบ’
เมื่อเด็กอยากคุย เริ่มสนใจอยากรู้เมื่อมีโอกาส เช่น เหตุการณ์จากข่าวหรือละคร หรือคนรู้จักที่เชื่อมโยงให้สนทนา เมื่อจำเป็นต้องคุย ถ้าเด็กไม่ถาม ก็ต้องสร้างโอกาส เช่น มีแฟน พฤติกรรมเริ่มเปลี่ยน
บันไดสู่การสร้างความไว้วางใจ รู้จักตัวเองและลูกหลาน ทั้งความคิดความรู้สึก ด้วยข้อเด่น ข้อจำกัด ที่มีต่อเรื่องต่างๆ ของแต่ละคน ยอมรับ เคารพให้เกียรติในตัวตนของเขา อย่างที่เขาเป็น ต้องไว้ใจกัน เด็กมักรับรู้ความรู้สึกที่เราไม่ไว้ใจได้ จะส่งผลให้ได้ความไว้วางใจในการบอกเรื่องต่างๆ ไม่โกหกหรือบิดเบือน รับฟัง พูดคุยอย่างมีสติ สม่ำเสมอ ความไว้วางใจต้องทำสะสมอย่างต่อเนื่อง ทำในสิ่งที่พูด รักษาสัญญา เพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้แก่เขา
งานวิจัยหลายชิ้นพบว่า ครอบครัวที่พ่อแม่ ผู้ปกครอง คุยเรื่องเพศกับเด็กอย่างเป็นเรื่องปกติ มีแนวโน้มช่วยป้องกันปัญหาและลดความเสี่ยงทางปัญหาทางเพศแก่เด็กวัยรุ่น ทัศนคติความรู้และการสื่อสารระหว่างกันที่ดี ทำให้เด็กตัดสินเกี่ยวกับร่างกายของตัวเองได้อย่างปลอดภัย รวมทั้งเคารพให้เกียรติตนเองและผู้อื่น
วัคซีนตัวสำคัญที่ทุกครอบครัวสามารถผลิตได้เองนั่นก็คือ “เปิดโอกาสคุย” เพื่อ “ปิดโอกาสพลาด” เพียงสร้างความเข้าใจและมีทัศนคติเชิงบวกกับเรื่องเพศ และเพิ่มทักษะการคุยเรื่องเพศ การหาความรู้เรื่องเพศก็จะไม่ใช่เรื่องยาก
สสส.โดยแผนงานสร้างเสริมสุขภาวะทางเพศ ร่วมมือกับหลายหน่วยงาน เพื่อแก้ปัญหาหลายมิติ จุดสำคัญคือการปรับฐานความคิดเรื่องเพศในสังคมไทย ทั้งผู้ใหญ่และวัยรุ่น พร้อมกับเสริมทักษะความรู้ในเรื่องเพศอย่างเข้าใจ เพื่อให้ทุกฝ่ายร่วมกันสร้างภูมิคุ้มกัน ปรึกษาเพิ่มเติมได้ที่คลินิกวัยรุ่น รพ.รามาธิบดี 08-7053-5500 สายด่วนปรึกษา เอดส์และท้องไม่พร้อม 1663 www.talkaboutsex.thaihealth.or.th เริ่มกันเลย แค่คลิก www.คุยเรื่องเพศ.com คู่มือโอกาสทองคุยกับลูก “เรื่องเพศ” วัดความพร้อมก่อนคุยเรื่องเพศ.
