ตั้งวิสาหกิจชุมชนจากขยะทะเล

เดลินิวส์ ฉบับวันที่ 06 ธันวาคม พ.ศ. 2563
y_38@dailynews.co.th
ชุมชนบ้านอำเภอ เทศบาลตำบลนาจอมเทียน อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี มีประชากร 8,161 คน เป็นชุมชนท่องเที่ยวเชิงกีฬาที่มีกิจกรรมเฉพาะเจาะจง ทั้งนักปั่นจักรยานและนักกีฬาทางน้ำ ทำให้มีขยะจากชุมชนและขยะจากกิจกรรมการประกอบอาชีพประมงในพื้นที่ โดยมีปริมาณ ขยะพลาสติกจากชุมชน 1,140 ตันต่อปี จากทะเล 18.18 ตันต่อปี
ชุมชนบ้านขุนสมุทรจีน ตำบลแหลมฟ้าผ่า อำเภอพระสมุทรเจดีย์ จังหวัดสมุทรปราการ มีประชากร 380 คน เป็นชุมชนท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์มีอายุกว่า 300 ปี มีการพัฒนารูปแบบชุมชนเป็นที่พักแบบโฮมสเตย์ ทำให้มีขยะจากชุมชนและขยะที่มาจากทะเลซึ่งพัดพามาจากแหล่งอื่นทั้งในประเทศและต่างประเทศ โดยมีปริมาณ ขยะพลาสติกจากชุมชน 56.6 ตันต่อปี ขยะจากทะเล 8 ตันต่อปี
มทร.ธัญบุรี จึงเข้าไปส่งเสริมการจัดตั้ง “วิสาหกิจชุมชนเพื่ออัพไซคลิ่งขยะพลาสติกทะเลเป็นวัสดุก่อสร้าง” เป็นครั้งแรกของประเทศ ให้สามารถสร้างรายได้ให้ชุมชนและนำไปใช้ประโยชน์สาธารณะ
อ.ดร.ประชุม คำพุฒ หัวหน้าหน่วยวิจัยวัสดุที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และรองผู้อำนวยการฝ่ายธุรกิจเชิงพาณิชย์ สำนักความร่วมมืออุตสาหกรรม มทร.ธัญบุรี กล่าวว่า ขยะทะเลไทยเป็นปัญหาสำคัญที่ทุกภาคส่วนพยายามหาทางแก้ไข มีการคัดแยกขยะ และหาวิธีบริหารจัดการหลากหลาย ทำให้มีแนวโน้มดีขึ้นตามลำดับ แต่สถานการณ์ โควิด-19 ส่งผลให้เกิดการหยุดชะงัก เกิดขยะตกค้างและเพิ่มขึ้นในปริมาณมาก โดยเฉพาะขยะพลาสติกจากการอุปโภคบริโภคเพื่อความปลอดภัย และขยะจากหน้ากากอนามัย ขยะจำนวนมากได้เคลื่อนตัวลงสู่ทะเล สร้างมลพิษให้กับสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล้อม
อ.ดร.ณรงค์ชัย โอเจริญ รองผู้อำนวยการสำนักความร่วมมืออุตสาหกรรม และหัวหน้าโครงการ ทะเลไทยไร้ขยะ มทร.ธัญบุรี กล่าวว่า ปัญหาหลักของขยะพลาสติกจากทะเล ถึงแม้จะมีการคัดแยกประเภทได้ แต่ยังไม่สามารถหมุนเวียนกลับสู่ระบบการรีไซเคิลได้ เนื่องจากมีทั้งความชื้นและแสงแดดที่มักเป็นตัวเร่งให้พลาสติกเสื่อมสภาพ ประกอบกับสิ่งมีชีวิตในน้ำเค็มมักจะไปเจริญเติบโตในขยะเหล่านั้น เช่น ตะไคร่น้ำ เพรียง ฯลฯ ไม่สามารถนำขยะทะเลไปรีไซเคิลได้เพราะมีความเค็ม ส่งผลเสียกับเครื่องจักร จึงไม่คุ้มกับการรีไซเคิล
ปัจจุบันขยะพลาสติกทะเลต้องนำไปกำจัดทิ้งเท่านั้น ดังนั้นจึงควรหาวิธีการอัพไซคลิ่งขยะพลาสติกทะเลเหล่านี้ให้เกิดประโยชน์ให้ได้
ที่ผ่านมามีการนำขยะพลาสติกไปเพิ่มมูลค่าเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ได้ทั้งกระเบื้องยางปูพื้น แผ่นผนังสามมิติ ถังขยะขึ้นรูปแบบหมุน กระถางต้นไม้ เป็นต้น ส่วนขยะพลาสติกที่เหลือจากการแยกประเภทแล้วไม่สามารถนำไปทำผลิตภัณฑ์ อื่น ๆ ได้ สามารถนำมาผลิตเป็นกระเบื้องคอนกรีตปูพื้น คอนกรีตบล็อกประสานปูพื้น คอนกรีตบล็อกก่อผนัง และขอบคันหิน และนำขยะพลาสติกทะเลไปผ่านกระบวนการและผสมกับน้ำมันเครื่องใช้แล้ว กลายเป็นน้ำมันทดแทน ใช้สำหรับเครื่องยนต์ทางการเกษตร
สำหรับการผลักดันให้เกิดการจัดตั้งวิสาหกิจชุมชนจากขยะทะเลใน ปี 2564 จะเป็นงานวิจัยเฟส 2 ของแผนงาน “ทะเลไทยไร้ขยะ” ที่ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) เป็นการทำงานร่วมกับมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เพื่อให้ชุมชนสามารถจัดตั้งวิสาหกิจชุมชนได้ และสามารถกำจัดขยะพลาสติกทั้งหมดจากพื้นที่ได้ภายใน 5 ปี
พร้อมเตรียมขยายผลความสำเร็จไปสูพื้นที่อื่น ๆ ที่มีปัญหาด้านการจัดการขยะพลาสติกทะเล ขยะพลาสติกชุมชนต่อไป.