เดลินิวส์ ฉบับวันที่ 19 พ.ย. 2564
การสร้างความมั่นคง ยั่งยืน ตั้งแต่ระดับฐานรากให้กับชุมชน เป็นอีกหนึ่งนโยบายสำคัญของสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ หรือ วช. ซึ่งได้ดำเนินการผ่านเครือข่ายวิจัยจากทั่วประเทศ และได้มีการประกวดผลงานวิจัยเด่นขึ้นทุกปี ซึ่งในปี 63 หนึ่งในงานวิจัยระดับรางวัลเกียรติยศแพลทินัม ได้แก่ โครงการ “การพัฒนาเส้นใยกล้วยในงานแฟชั่นเครื่องแต่งกายและเคหะสิ่งทอ(ผ้าใยกล้วยบัวหลวง)” ซึ่งจะมีการมอบรางวัลในงาน “มหกรรมงานวิจัยแห่งชาติ 2564 (Thailand Research Expo 2021)” ครั้งที่ 16 ซึ่งจะจัดขึ้นระหว่างวันที่ 22-26 พฤศจิกายน 2564 นี้
ผศ.ดร.สาคร ชลสาคร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีธัญบุรี (มทร.ธัญบุรี)หัวหน้าโครงการ “การพัฒนาเส้นใยกล้วยในงานแฟชั่นเครื่องแต่งกายและเคหะสิ่งทอ (ผ้าใยกล้วยบัวหลวง)” กล่าวว่า การศึกษาเส้นใยจากกล้วยเริ่มขึ้นในปี 2561 โดยทุนสนับสนุนวิจัยของมหา วิทยาลัยฯ ศึกษาเศษวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร เน้นที่กล้วยเนื่องจากจังหวัดปทุมธานีเป็นที่ตั้งของมหาวิทยาลัยฯ มีกล้วยเป็นพืชเศรษฐกิจมีการส่งออกมากที่สุดในประเทศไทย มีพื้นที่ในการปลูกกล้วยประมาณ 30,000 ไร่ และสอดคล้องกับโจทย์และนโยบายของจังหวัดปทุมธานี จึงได้ร่วมมือกับบริษัท วัน บานาน่า จำกัด และกลุ่มคลัสเตอร์กล้วยคลอง 7 ส่งวัตถุดิบที่เป็นเศษต้นกล้วยที่เหลือทิ้งจากการส่งออกมาให้
จากนั้นร่วมศึกษาวิจัยส่วนกาบกล้วยปั่นได้เป็นเส้นใยที่มีคุณสมบัติน่าสนใจ คือ ระบายความร้อนได้ดี ทดสอบพบมีความแข็งแรงสูงและมีความเงามันคล้ายเส้นใยไหม นอกจากนี้ยังศึกษาเปรียบเทียบต้นกล้วยน้ำว้าและกล้วยหอมตั้งแต่ชั้นกาบด้านนอก ชั้นกลางและชั้นในสุดพบด้วยว่า กล้วยน้ำว้ามีขนาดเล็กกว่าและแข็งแรงกว่า และเส้นใยที่สวยและเงาที่สุดเป็นกาบชั้นใน จึงเลือกใช้กาบ กล้วยน้ำว้าเป็นส่วนใหญ่ ปั่นเป็นเส้นด้าย ทอเป็นผืนผ้าและถ่ายทอดเทคโนโลยีให้กับกลุ่มแม่บ้านแสงตะวัน ต.กระแชง อ.สามโคก จ.ปทุมธานี ที่มีสมาชิก 30 คน
จากนั้นในปี 2562 ได้พัฒนาต่อยอดเรื่อยมา ผู้ว่าราชการจังหวัดและพัฒนาชุมชนจังหวัดให้ความสนใจ พัฒนาชุมชนให้งบประมาณในการถ่ายทอดเทคโนโลยีและพัฒนาแก่กลุ่มแม่บ้าน
แสงตะวัน ปั่นด้าย ทอผ้า เกิดการสร้างงาน สร้างอาชีพ สร้างรายได้ มีพัฒนาเป็นเสื้อผ้า เครื่องแต่งกาย จนเป็นที่รู้จักของกลุ่มผ้าทอมือใย
กล้วย ขายทั้งออนไลน์และออฟไลน์ จนในปีถัดมา 2563 ดร.พินิจ บุญเลิศ ผู้ว่าราชการจังหวัดในขณะนั้นได้เล็งเห็นความสำคัญ จึงให้ชื่อว่า “ผ้าใยกล้วยบัวหลวง” และตั้งให้เป็นผ้าประจำจังหวัดปทุมธานี
ปัจจุบันกลุ่มนี้มุ่งเน้นว่าเป็น BCG กลุ่มรักษ์โลก มีกระบวนการผลิตแบบไร้ของเสีย เอาวัสดุเหลือใช้มาเพิ่มมูลค่า สร้างงานสร้างอาชีพ ขณะนี้กำลังคิดพัฒนาลวดลายผ้าประจำจังหวัดปทุมธานี จากเดิมเป็นลวดลายเรียบเป็นธรรมชาติ ต่อไปจะเพิ่มเทคนิค เพิ่มลวดลาย การผสมผสานเทคนิคมอญ ดอกบัว ใช้กาบกล้วยส่วนลำต้นมาปั่นเส้นใย โดยผ้า 1 หลา ใช้ต้นกล้วยประมาณ 20 ต้น เสื้อ 1 ตัวใช้ผ้าประมาณ 2 หลา เท่ากับใช้กล้วยประมาณ 40 ต้น ส่วนเทคนิคที่ทำให้ได้ผ้าที่อ่อนนุ่ม โดยในการปั่นเยื่อแยกเส้นใย ใช้อุปกรณ์ใบพัดโดยไม่ใช้สารเคมี ล้างให้สะอาดและแช่น้ำเพื่อให้นุ่มเป็นเวลา 10 วัน เวลานี้กลุ่มแม่บ้านแสงตะวันได้กลายเป็นผู้นำในเครือข่ายบ้านทอมือของประเทศไทยไปแล้ว จนมีหลายกลุ่มให้ความสนใจ
ด้าน รศ.สมหมาย ผิวสอาด อธิการบดี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี กล่าวว่ารางวัลนี้เป็นความภูมิใจและเป็นรางวัลที่ใหญ่ที่สุดในรอบ 46 ปีของพวกเรา เป็นสิ่งที่ยืนยันให้เห็นชัดเจนว่างานวิจัยที่พวกเราได้สะสมความรู้มาเป็นเวลานาน สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้จริง และทางวช.ได้เห็นคุณค่าของงานวิจัยนี้ รางวัลนี้จะเป็นแรงบันดาลใจให้กับนักวิจัยของเรา ที่เรามีความรับผิดชอบต่อการที่จะสร้างคุณค่าให้กับสังคมไทย จากพื้นฐานของทรัพยากรที่เรามี นำมาประยุกต์ใช้กับความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ทำให้สามารถใช้ได้จริง สร้างประโยชน์ได้จริง เป็นประโยชน์ทางสิ่งแวดล้อมและสอดรับกับนโยบาย BCG สามารถสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับประเทศอีกด้วย.
